Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΥΛΙΑ

Η Ανατολική Ρωμυλία, περιοχή σήμερα της νότιας Βουλγαρίας, εκτεινόταν από τη Φιλιππούπολη ως τις ακτές του Εύξεινου πόντου. Στην περιοχή αυτή κατοικούσαν Βούλγαροι, Έλληνες και Τούρκοι. Η συνθήκη του Βερολίνου (1878) προέβλεπε για την Ανατολική Ρωμυλία τη δημιουργία αυτόνομου κράτους με χριστιανό κυβερνήτη, που θα οριζόταν με σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας και των Μεγάλων δυνάμεων. Την εσωτερική τάξη θα διασφάλιζε τοπική εθνοφρουρά, που θα σχηματιζόταν από ντόπιους πολίτες.

Το 1885 στη Φιλιππούπολη ξέσπασε κίνημα. Οι επαναστάτες κήρυξαν την ένωση της Ανατολικής Ρωμυλίας με τη Βουλγαρία. Σέρβοι και Έλληνες διαμαρτυρήθηκαν για την καταπάτηση αυτή της συνθήκης του Βερολίνου. Οι Σέρβοι μάλιστα κήρυξαν πόλεμο εναντίον των Βουλγάρων, αλλά ηττήθηκαν. Η ελληνική κυβέρνηση, παρά την επιστράτευση που διέταξε, δεν μπόρεσε ουσιαστικά να αντιδράσει. Από τότε αρχίζει η παρακμή του ελληνισμού, που κατοικούσε εκεί από τα αρχαία χρόνια. Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού, «Στα Νεότερα Χρόνια», ΟΕΔΒ

Εντυπώσεις από τη Φιλιππούπολη (18ος αι.)

Μετά από ταξίδι τεσσάρων ημερών, από εκεί φτάσαμε στη Φιλιππούπολη, αφού διασχίσαμε τις κορυφογραμμές ανάμεσα στα βουνά Αίμο και Ροδόπη, που σκεπάζονται διαρκώς από χιόνι. Η πόλη είναι χτισμένη σε ανηφορικό έδαφος κοντά στον ποταμό Έβρο και κατοικείται σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες. Διατηρούνται εδώ μερικές παλιές χριστιανικές εκκλησίες. Έχουν έναν επίσκοπο και μερικοί από τους πλουσιότερους Έλληνες ζουν εδώ. Ωστόσο οι τελευταίοι είναι αναγκασμένοι να κρύβουν τον πλούτο τους με μεγάλη προσοχή καθώς η επίδειξη φτώχειας (η οποία συμπεριλαμβάνει και ένα μέρος από τις δυσχέρειες της τελευταίας) είναι η μοναδική προστασία τους από του να τη δοκιμάσουν πραγματικά. Η περιοχή από εδώ μέχρι την Αδριανούπολη είναι από τις ωραιότερες του κόσμου. Παντού στους λόφους, φυτρώνουν αγριοκλήματα και η αιώνια άνοιξη που απολαμβάνουν, κάνει το κάθε τι χαρούμενο και λουλουδένιο.

Λαίδης Μόνταγκιου, Το Οδοιπορικό τριών Ηπείρων, Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού, «Στα Νεότερα Χρόνια», ΟΕΔΒ

Άγιος Βλάσιος

«Στις 11 Φεβρουαρίου τιμάται από την Ανατολική Εκκλησία και ο Άγιος Βλάσιος ο ιερομάρτυρας. Από τη Δυτική τιμάται στις 3 Φεβρουαρίου. Καταγόταν από τη Σεβάστεια Αρμενίας της οποίας έγινε και επίσκοπός της. Γιος πλουσίων γονέων, σπούδασε Ιατρική και πρόσφερε τις υπηρεσίες του δωρεάν στους φτωχούς. Στον φοβερό διωγμό του Λικίνιου (308-333), κατά τον οποίο 17.000 εκ των συντοπιτών του μαρτύρησαν, και ο ιεράρχης τους εκλέχτηκε διάδοχος (309), κατέφυγε σε κοντινό σπήλαιο, όπου τον βρίσκουν να νηστεύει και να προσεύχεται εν μέσω θηρίων. Τον καταγγέλλουν. Στο δρόμο προς τον ηγεμόνα κάνει διάφορα θαύματα. Οδηγήθηκε στον ηγεμόνα Αγρικόλα και «ομολογήσας το όνομα του Χριστού, τύπτεται ράβδοις και αναρτηθείς ξέεται». Τον ξύνει με σιδερένια χτένια. Επτά γυναίκες οι οποίες βλέπουν το μαρτύριό του και πάνε να τον σκουπίσουν, συλλαμβάνονται κι αυτές, ανακηρύσσονται χριστιανές και αποκεφαλίζονται. Ρίχνεται στη λίμνη για να πνιγεί, αλλά ο Βλάσιος, αφού χαράσσει το σχήμα του σταυρού στα νερά της, βαδίζει πάνω σ’ αυτά, ωσάν να ήταν στεριά! Οι 68 στρατιώτες που τον ακολουθούν βυθίζονται και πνίγονται! Έτσι οι δήμιοι τον αποκεφαλίζουν και μαζί του και δυο παιδιά που πίστεψαν στο θεό του Βλασίου.

Στη Θράκη τον θεωρούν προστάτη των κτηνών και μάλιστα των εγκυμονούντων. Φερώνυμο χωριό (Άγιος Βλάσιος) υπήρχε στη Μεσημβρία της Ανατολικής Θράκης στη Μαύρη Θάλασσα. Οι ξεριζωμένοι κάτοικοί του ίδρυσαν κατόπιν στην Ελλάδα το χωριό Στρύμη σε ύψωμα με εξαίρετη θέα στον πανέμορφο κάμπο της Κομοτηνής. Στον Άγιο Βλάσιο είναι αφιερωμένη και μια κορυφή του όρους Μιτσικέλι, βόρεια των Ιωαννίνων, η οποία φέρει το όνομά του και έχει ύψος 1.044μ.»

Λαογραφία (Γιορτές και έθιμα της εβδομάδας) Εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», 10-2-2002